Phân tích kế toán

Phân tích kế toán là gì?

Phân tích kế toán – gọi một cách đầy đủ là phân tích báo cáo tài chính dưới góc độ kế toán – là việc đánh giá các chính sách kế toán được sử dụng để lập báo cáo tài chính; qua đó giúp nhà phân tích xem xét khả năng cung cấp thông tin trung thực và có thể so sánh của báo cáo tài chính.

Thí dụ:

Khi đọc báo cáo tài chính của một doanh nghiệp kinh doanh thức ăn nhanh qua mạng lưới các cửa hàng, nhà phân tích cần chú ý việc doanh nghiệp đã ghi nhận hợp đồng thuê các cửa hàng như thế nào? Lý do là phần lớn các cửa hàng này có được qua những hợp đồng thuê dài hạn, không có quyền hủy ngang. Doanh nghiệp có thể lợi dụng vùng xám của các quy định kế toán để ghi nhận như một khoản thuê hoạt động. Điều này làm xuất hiện khả năng báo cáo tài chính không phản ảnh đầy đủ các khoản nghĩa vụ phải trả của doanh nghiệp; từ đó sẽ làm người đọc đánh giá sai về tình hình tài chính của doanh nghiệp.

Một tác dụng nữa của phân tích kế toán là giúp nhà phân tích tiến hành các kỹ thuật điều chỉnh, lập lại báo cáo tài chính (restatement) để tăng chất lượng của báo cáo tài chính.

Thí dụ:

Tiếp tục trường hợp của doanh nghiệp kinh doanh thức ăn nhanh nói trên, nhà phân tích sẽ đọc thuyết minh báo cáo tài chính để lấy thông tin về các hợp đồng thuê hoạt động không có quyền hủy ngang, từ đó điều chỉnh lại báo cáo tài chính bổ sung các hợp đồng trên như những hợp đồng thuê tài chính. Các tỷ số sẽ được tính toán lại để cung cấp một góc nhìn mới về doanh nghiệp.

Phân tích kế toán còn hữu ích khi nghiên cứu về kế toán quốc tế. Các nhà phân tích xem xét báo cáo tài chính của các công ty được lập theo những chuẩn mực kế toán khác nhau, điều chỉnh lại sự khác biệt về chính sách kế toán để so sánh và định lượng mức độ chênh lệch của các tỷ số do ảnh hưởng của chính sách kế toán.

Một số câu hỏi thường gặp:

Báo cáo tài chính đã được kiểm toán, liệu có cần phải phân tích kế toán hay không?

Trong nhiều trường hợp còn tranh luận, các chính sách kế toán có thể cho phép sự lựa chọn linh hoạt về chính sách kế toán. Điều này sẽ tạo ra những vùng xám trong quy định kế toán. Khi doanh nghiệp tận dụng những kẻ hở này thì các kiểm toán viên cũng khó lòng bác bỏ cách làm của doanh nghiệp.

Việc điều chỉnh lại báo cáo tài chính liệu có chính xác không?

Việc điều chỉnh chắc chắn sẽ không chính xác và cũng không yêu cầu chính xác. Nếu tận dụng những thông tin trên thuyết minh, với những ước tính gần đúng, các báo cáo tài chính đã điều chỉnh sẽ cung cấp thêm một góc nhìn khác về hoạt động của doanh nghiệp.

Thí dụ minh họa

Báo cáo tài chính của Mc'Donald 2010 thuyết minh như sau về các hợp đồng thuê của mình:

At December 31, 2010, the Company was the lessee at 13,957 restaurant locations through ground leases (the Company leases the land and the Company or franchisee owns the building) and through improved leases (the Company leases land and buildings). Lease terms for most restaurants, where market conditions allow, are generally for 20 years and, in many cases, provide for rent escalations and renewal options, with certain leases providing purchase options. Escalation terms vary by geographic segment with examples including fixed-rent escalations, escalations based on an inflation index, and fair-value market adjustments. The timing of these escalations generally ranges from annually to every five years. For most locations, the Company is obligated for the related occupancy costs including property taxes, insurance and maintenance; however, for franchised sites, the Company requires the franchisees to pay these costs. In addition, the Company is the lessee under noncancelable leases covering certain offices and vehicles.

Future minimum payments required under existing operating leases with initial terms of one year or more are:

Với thông tin trên cácnhà phân tích có thể điều chỉnh báo cáo tài chính của công ty để xác định lại tình hình tài chính của công ty.